Το Σύστημα της Μάντρας της Λήμνου - Μια πολιτισμική αφήγηση

Η μάντρα της Λήμνου είναι μια ολοκληρωμένη παραγωγική μονάδα. Περιλαμβάνει αγροτικές εγκαταστάσεις, καλλιέργειες και βοσκοτόπια, τα οποία διαχειρίζονται οι κεχαγιάδες, οι παραδοσιακοί γεωργο-κτηνοτρόφοι του νησιού. Οι μάντρες συγκροτούν τον πυρήνα ενός ιδιαίτερου συστήματος οργάνωσης της αγροτικής παραγωγής που χαρακτηρίζει τη Λήμνο. Ο ρόλος που διαδραματίζουν ιστορικά συνδέεται άμεσα με το γεωργο-κτηνοτροφικό περιβάλλον λόγω της ανάγκης του κεχαγιά να ζει σε στενή επαφή με τα ζώα και την καλλιεργήσιμη γη. Αυτού του είδους η διευθέτηση αποτελούσε, και εξακολουθεί να αποτελεί, έναν μοναδικό τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι έχουν κατοικήσει και διαχειριστεί τον χώρο τους, σε αρμονία με τα φυσικά στοιχεία και την αγροτική γη.

Στο βιβλίο Το σύστημα της μάντρας της Λήμνου. Μια πολιτισμική αφήγηση καταγράφονται, μέσα από συστηματική έρευνα που έκανε το MedINA, ποικίλες πτυχές αυτού του συστήματος, που είναι άρρηκτα δεμένο με τον πολιτισμό και την ταυτότητα της Λήμνου. Η έκδοση αυτή, με την πολύπλευρη
και πολυεπιστημονική –εθνολογική, λαογραφική, ανθρωπολογική, περιβαλλοντική, οικολογική, αρχιτεκτονική– προσέγγιση της μάντρας, έρχεται να συμπληρώσει τη μνημειώδη έκδοση του Νίκου Σηφουνάκη «Οι μάντρες στη Λήμνο. Μια άγνωστη αρχιτεκτονική» που ανέδειξε την αρχιτεκτονική αξία αυτών των κτισμάτων πριν από τρεις δεκαετίες.

Συγγραφείς του βιβλίου είναι οι Ειρήνη Λυρατζάκη, Στέφανος Δόδουρας, Γιώργος Δημητρόπουλος, Γιώργος-Ραφαήλ Γιαννέλης και Λίλη Μορδεχάι, συνεργάτες του MedINA. Η γλωσσική επιμέλεια έγινε από τη Γεωργία Σολδάτου και η καλλιτεχνική επιμέλεια από τη Μαρίνα Δημοπούλου. Το βιβλίο περιέχει φωτογραφικό υλικό των Λημνιών φωτογράφων Παντελή Πραβλή και Χρήστου Καζόλη, καθώς και σχέδια του Νίκου Σηφουνάκη, που μας παραχωρήθηκαν ευγενικά από τους τρεις δημιουργούς. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Terra Lemnia, με τη χρηματοδότηση του ιδρύματος MAVA.